Co musisz wiedzieć o znakach towarowych?

Zastrzeżenie znaku towarowego w Urzędzie Patentowym zapewni Twojej marce najsilniejszą ochronę prawną. W tej formie przedsiębiorcy rejestrują najczęściej nazwę i logo firmy. Zanim jednak podejmiesz decyzję o zgłoszeniu, przeczytaj ten artykuł. Znajdziesz w nim najważniejsze informacje dotyczące procedury, kosztów i zagrożeń.

Co to jest znak towarowy?

Ustawa Prawo własności przemysłowej stanowi, że znakiem towarowym jest każde oznaczenie, które da się przedstawić w sposób graficzny, a które nadaje się do odróżnienia towarów lub usług jednego przedsiębiorcy, od tego samego rodzaju towarów lub usług innego przedsiębiorcy.

Najczęściej rejestruje się nazwę, np. Adidas czy Volvo, slogan – „Just Do It” lub logo firmy, np. charakterystyczne czerwone logo firmy Orlen, logo firmy Reebok.

Niekonwencjonalne znaki towarowe

Można również zgłosić do rejestracji znaki towarowe niekonwencjonalne, takie jak zapach, melodię, formę przestrzenną, a nawet kolor. Temat jest bardzo kontrowersyjny, bo przedsiębiorcy w ten sposób starają się czasami obchodzić patenty.

Przykładowo technologia łączenia klocków LEGO była opatentowana przez 20 lat. Kiedy patent wygasł, udało się zarejestrować klocek w formie przestrzennego znaku towarowego. Gdyby jego ochronę przedłużano systematycznie co 10 lat, prawo wyłączne mogłoby trwać wiecznie. Na szczęście konkurencja unieważniła LEGO ten znak.

Jeżeli ten temat Cię interesuje, to w artykule pt. „Czy marką może być smak, zapach lub gest? Poznaj niekonwencjonalne znaki towarowe” znajdziesz przykłady ponad 100 takich niekonwencjonalnych znaków towarowych.

Znaki towarowe, których nie można zarejestrować

Istnieją pewne oznaczenia, których rejestracja jest niedozwolona. Będą to przede wszystkim symbole przedstawiające czerwony krzyż, godło Rzeczypospolitej, flagę i symbol Polski Walczącej.

Kolejną grupą znaków są znaki opisowe, takie jak np. e-kosmetyki, narzędzia24, e-rowery. Widzisz zależność? Wszystkie te nazwy sklepów wskazują na produkt, który będzie sprzedawany. Dlatego nazywane są znakami opisowymi i dlatego Urząd Patentowy nie pozwoli na ich rejestrację. Nie można przecież objąć ochroną nazwy, która służy jako informacja dotycząca asortymentu.

Jak zastrzec nazwę i logo firmy w Urzędzie Patentowym?

Żeby zarejestrować znak towarowy, musisz złożyć wniosek do odpowiedniego urzędu. Jeśli zależy Ci na ochronie krajowej, będzie to Urząd Patentowy w Warszawie. Jeśli chcesz chronić swoją markę na terenie Unii Europejskiej, to musisz się zgłosić do Urzędu UE ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) w Alicante, w Hiszpanii.

Istnieje również możliwość zastrzeżenia znaku towarowego na terenie wybranych krajów świata. Jest to korzystne głównie dla przedsiębiorców, którzy zajmują się eksportem towarów na dalekie rynki. Wtedy wniosek należy złożyć w Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO).

Po przyjęciu wniosku ekspert przeprowadzi analizę, czy w Twojej sprawie nie występują jakieś bezwzględne przeszkody rejestracji. Do 2016 r. ta procedura w Polsce wyglądała tak, że urzędnik sprawdzał również występowanie przeszkód względnych. Szukał m. in. podobnych znaków towarowych. Jeżeli je znalazł – odmawiał rejestracji.

Obecnie w Polsce funkcjonuje tzw. system sprzeciwowy. Polega on na tym, że firmy mają 3 miesiące na złożenie sprzeciwu. Po upływie tego czasu prawo ochronne na nowy znak zostanie przyznane.

Analiza prawna marki – dlaczego warto ją zrobić przed zgłoszeniem?

Wiesz już, że urzędy nie zawsze przyznają ochronę na znak. Powinieneś też wiedzieć, że w przypadku rejestracji w EUIPO odmowa jest najmniejszym z problemów.

Chodzi o to, że po Twoim zgłoszeniu EUIPO powiadomi konkurencyjne firmy z podobnymi zarejestrowanymi znakami, że starasz się o ochronę. Oznacza to, że one będą mogły wnieść sprzeciw i zablokować Twoją rejestrację, a Ty stracisz ok. 1500 EUR. W tej kwocie zawierają się opłaty za zgłoszenie oraz zwrot kosztów postępowania spornego.

Co więcej, firmy, które zostały poinformowane o Twoim zgłoszeniu, mogą na tym nie poprzestać. Z pomocą swoich prawników mają możliwość zażądania od Ciebie zejścia z daną marką z rynku.

Tego typu nieprzyjemności można uniknąć, ale trzeba o tym pomyśleć przed złożeniem wniosku o rejestrację znaku. Najbezpieczniej jest zgłosić się do rzecznika patentowego i poprosić o przeprowadzenie analizy prawnej marki. Dobry specjalista wytłumaczy Ci, że nie warto wchodzić w nazwy opisowe i wyszuka podobne, wcześniej zarejestrowane znaki towarowe.

Jeżeli rzecznik patentowy znajdzie jakiekolwiek kolizje, to od razu doradzi Ci, jak je obejść. Czasami wystarczy dodać nowe słowo, bardziej fantazyjną szatę graficzną lub w ogóle wybrać inną procedurę rejestracji.

Trzy największe korzyści z rejestracji znaku towarowego

1. Stajesz się prawdziwym właścicielem swojej marki

Zdziwiony? A może myślisz, że przecież już teraz jesteś jej właścicielem? Nie ty jeden żyjesz w błędnym przekonaniu, że założenie firmy jest równoznaczne z posiadaniem praw do marki.

Sam wpis do CEIDG czy do KRS nie ma w tej kwestii żadnego znaczenia. Urzędnik nie bada przecież, czy wybrana przez Ciebie nazwa jest zajęta. Efektem tego jest istnienie ponad 400 firm nazwanych „TOMBUD”. Spokojnie można założyć, że przynajmniej część z tych przedsiębiorców myśli, że przysługują im wyłączne prawa do nazwy.

Tak naprawdę tylko rejestracja znaku towarowego zapewni Ci formalne prawo do nazwy marki! Będziesz mógł wtedy skupić się na spokojnym rozwijaniu biznesu bez obaw, że ktoś Ci je odbierze.

Jeżeli chcesz się dowiedzieć, czym różni się ochrona marki bez rejestracji od zastrzeżonego znaku towarowego, to obejrzyj poniższe nagranie:

2. Możesz blokować konkurencję na platformach sprzedażowych

Jeśli zajmujesz się sprzedażą towarów, to na pewno spotkałeś się kiedyś z nieuczciwymi zagrywkami konkurencji, która sprzedaje bardzo podobnie nazwane produkty na Allegro, eBayu, czy Facebooku.

Po uzyskaniu rejestracji będziesz mógł przeciwdziałać takim praktykom. Wystarczy, że zgłosisz portalom naruszenie Twoich praw, przesyłając skan świadectwa rejestracji, a nieuczciwi handlarze zostaną w mig usunięci!

3. Jesteś w stanie zastrzec swoją markę w branży, w której nie działasz

Być może wymyśliłeś genialną, chwytliwą nazwę dla firmy, ale nie prowadzisz jeszcze działalności. Możesz już teraz zgłosić znak towarowy do rejestracji i nie martwić się, że ktoś wpadnie na ten sam pomysł, co Ty.

Jeśli jesteś już przedsiębiorcą, to możesz zastrzec znak w zakresie towarów i usług, którymi zajmiesz się w przyszłości. To rozsądne podejście. Najpierw możesz skupić się na rozwijaniu jednej klasy towarów, a później wprowadzić zupełnie nowe usługi. Wszystko zależy od Ciebie.

Pamiętaj, że musisz zacząć używać znaku w ciągu 5 lat od momentu otrzymania ochrony, inaczej konkurencja może Ci tę ochronę wygasić.

Co oznaczają symbole ® i TM?

Symbol R w kółku to po prostu skrót od angielskiego słowa registered, czyli „zarejestrowany”. Oznacza tylko tyle, że dana nazwa lub logo jest zarejestrowane w odpowiednim Urzędzie Patentowym.

R-ki w kółeczku mogą używać wyłącznie osoby, które zastrzegły znak towarowy! Za używanie jej bez rejestracji grozi kara grzywny (tak stanowi art. 308 ustawy Prawa własności przemysłowej).

Symbol TM jest skrótem od angielskiego słowa trademark, czyli „znak towarowy”. Jak już wiesz, znakiem towarowym jest każde oznaczenie, które jest używane na rynku do odróżniania towarów i usług. Może to być logo albo nazwa firmy.

Co ważne, TM nie znaczy, że znak został zgłoszony do rejestracji. W związku z tym symbolu TM może używać każdy, także Ty! Brak jest przepisów regulujących tę kwestię. Przyjmuje się, że tego oznaczenia należy używać przy swojej marce, najczęściej w prawym górnym (lub dolnym) rogu danego logo.

Czy po rejestracji znaku uzyskujesz pełny monopol na nazwę?

Okazuje się, że nie. Po zastrzeżeniu nazwy w Urzędzie Patentowym zyskujesz wyłączność, ale z pewnymi ograniczeniami.

Ograniczenia te dotyczą:

• czasu (ochrona przyznawana jest na 10 lat z możliwością przedłużenia na kolejne tego typu okresy),
• terytorium (w zależności od tego czy zarejestrujesz znak w Polsce, czy w UE) oraz
• wskazanych towarów i usług.

Jeśli bowiem dokonując zgłoszenia wskazałeś, że produkujesz śruby, to ta branża zostanie objęta ochroną. Masz monopol na nazwę firmy, ale tylko w obrębie Twojej branży.

To znaczy, że nie możesz zabronić używania identycznej nazwy firmie, która produkuje i sprzedaje lody. Zgodzisz się chyba, że osoba chcąca kupić lody przez pomyłkę nie skorzysta z twojej oferty śrub 🙂